Ngày 12/3, tại Hà Nội, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT Việt Nam) phối hợp với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Cục Tài nguyên nước (Bộ TN&MT CHDCND Lào) và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) tổ chức Hội thảo khởi động dự án “Tăng cường an ninh nguồn nước và môi trường cho các lưu vực sông Mã và sông Cả (Nuen tên gọi phía Lào) và các vùng ven biển liên quan tại Việt Nam và Lào”.
Các đại biểu tham dự Hội thảo
Theo ông Jake Brunner, Trưởng đại diện IUCN Việt Nam, mục tiêu của dự án là “tối đa hóa giá trị kinh tế của tài nguyên nước tại hai lưu vực và giảm thiểu rủi ro lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn”.
Ông Ngô Mạnh Hà, Phó Cục trưởng Cục quản lý Tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam, cho biết sông Mã và Neun-Cả là hai con sông xuyên biên giới của Lào và Việt Nam, nằm liền kề nhau về vị trí địa lý, có quy mô, đặc điểm, cũng như những thách thức về quản lý nước và môi trường tương tự nhau. Lưu vực sông Mã rộng 30.328km2, lưu vực sông Neun – Cả rộng 31,005km2.
Lưu vực hai con sông này đang đối mặt với nhiều thách thức: các hồ chứa thủy điện gây ra những thay đổi đáng kể về dòng chảy trên các sông chính và phụ lưu ở cả hai lưu vực; việc mở rộng diện tích đất nông nghiệp và nạn phá rừng và những thay đổi về độ che phủ rừng ảnh hưởng đến dòng chảy và tải lượng trầm tích…
Cùng với đó, tình trạng gia tăng lượng nước khai thác liên quan đến tăng trưởng dân số và phát triển kinh tế, đang nhanh chóng ảnh hưởng đến dòng chảy môi trường. Trong khi đó, việc xả lũ khẩn cấp từ các con đập trong các đợt lũ cực đoan cũng góp phần gây ra lũ lụt cục bộ. Tại vùng hạ du ven biển, tình trạng xâm nhập mặn vào các tầng chứa nước ven biển do khai thác quá mức nước ngầm và mực nước biển tăng.
Sự phát triển liên tục ở hai lưu vực, kết hợp với biến đổi khí hậu, đang ảnh hưởng đến các khu vực ven biển do suy thoái chất lượng nước mặt và vùng nước biển nông, tần suất và cường độ lũ lụt và hạn hán ngày càng tăng.
Theo Tiến sĩ Inthavy Akkharath – Cục trưởng Cục Tài nguyên Nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường CHDCND Lào, dự án này phù hợp với các ưu tiên quốc gia và đáp ứng yêu cầu của luật mới về quản lý nguồn tài nguyên nước. Chính phủ hai nước ủng hộ mạnh mẽ dự án này và sẽ hợp tác chặt chẽ với IUCN, FAO và các đối tác tại Việt Nam và Lào để giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu và cải thiện việc quản lý tài nguyên thiên nhiên tại hai lưu vực sông Mã và sông Nuen - Cả".
Theo ông Rosanna Keam, Giám đốc Kỹ thuật Chương trình nước của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) chia sẻ dự án “Tăng cường an ninh nguồn nước và môi trường cho các lưu vực sông Mã, sông Nuen - Cả và các vùng ven biển liên quan tại Việt Nam và Lào” được sẽ được triển khai với 5 kết quả dự kiến bao gồm 1) đạt được sự đồng thuận giữa các quốc gia về các vấn đề xuyên biên giới chính; 2) tăng cường an ninh nguồn nước, đảm bảo bền vững môi trường và khả năng dự báo ở lưu vực và khu vực ven biển; 3) tăng cường các hoạt động hợp tác chung; 4) đảo ngược xu hướng thoái hóa đất ở hai lưu vực; và 5) nâng cao năng lực của các cơ quan quốc gia có liên quan và chia sẻ kinh nghiệm và bài học của dự án.
Tham gia hội thảo khởi động, đại diện từ các Bộ, ngành, địa phương, trong đó có trường ĐH Thủy lợi mà đại diện là GS.TS. Phạm Thị Hương Lan đã đóng góp ý kiến cho việc thực hiện dự án cũng như kế hoạch trong tương lai nhằm thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới, xây dựng khuôn khổ quản lý lưu vực sông phù hợp, tăng cường an ninh nguồn nước, môi trường và bình đẳng giới.