Sau một trận lũ lớn, những gì còn sót lại trên mặt đất? Ngoài thiệt hại về cơ sở hạ tầng và hoa màu, một yếu tố ít người để ý nhưng cực kỳ quan trọng là lớp bồi tích – trầm tích mới hình thành sau khi dòng nước lũ chảy qua. Việc hiểu rõ vị trí và độ dày lớp bồi tích giúp ích rất nhiều cho việc quy hoạch nông nghiệp, khắc phục hậu quả thiên tai và quản lý tài nguyên đất.
Tại Khoa Kỹ thuật Tài nguyên Nước – Trường Đại học Thủy lợi, chúng tôi sử dụng công nghệ viễn thám (remote sensing) để phân tích ảnh vệ tinh, theo dõi các hiện tượng bề mặt trái đất một cách chi tiết, nhanh chóng và hiệu quả.
Một nghiên cứu gần đây tại Valencia (Tây Ban Nha), nơi vừa trải qua trận lũ lớn vào cuối năm 2024, đã cho thấy khả năng ứng dụng thực tế của phương pháp này. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng ảnh vệ tinh Sentinel-2 trước và sau lũ để phát hiện sự thay đổi lớp phủ mặt đất dọc theo sông Turia – vùng bị ảnh hưởng mạnh.
Từ những hình ảnh này, kết quả nghiên cứu đã đạt được gồm có:
- Xác định chính xác các khu vực có bồi tích mới hình thành,
- Tính toán độ dày lớp trầm tích với mức phân giải cao,
- Tạo bản đồ phân loại mức độ bồi tích từ thấp đến rất cao,
- Đánh giá độ tin cậy của từng vùng tính toán.
Kết quả được thể hiện qua loạt bản đồ trực quan: từ ảnh so sánh trước-sau lũ, mặt nạ trầm tích, bản đồ độ tin cậy đến phân loại độ dày bồi tích. Đây là công cụ hiệu quả phục vụ các nhà quản lý, kỹ sư và nhà quy hoạch.
Với sinh viên Khoa Kỹ thuật Tài nguyên Nước, đây không chỉ là kiến thức sách vở mà là kỹ năng thực tiễn trong việc: sử dụng ảnh vệ tinh, xử lý dữ liệu không gian, giải quyết vấn đề thực tế tại hiện trường, trên máy tính và trong phòng nghiên cứu.
Nếu bạn yêu thích công nghệ, muốn dùng bản đồ và dữ liệu để tạo ra giá trị thực cho cộng đồng, hãy đến với Khoa Kỹ thuật Tài nguyên Nước – Trường Đại học Thủy lợi. Tại đây, bạn sẽ được học, được thực hành và được sáng tạo.
Hình 2: Lớp mặt nạ trầm tích – những khu vực chịu bồi lắng rõ nét sau trận lũ.
Hình 3: Bản đồ độ tin cậy giúp đánh giá vùng nào có kết quả tính toán đáng tin cậy cao nhất.
Hình 4: Bản đồ phân loại độ dày bồi tích – là sản phẩm đầu ra phục vụ quy hoạch phục hồi sau thiên tai, nông nghiệp, và bảo vệ hạ tầng.